Η αυτογνωσία, η αναγνώριση δηλαδή των δυνατών στοιχείων, των αδυναμιών αλλά και της προσωπικότητας ενός ατόμου, δεν είναι έμφυτη. Είναι μια ικανότητα η οποία μπορεί να καλλιεργηθεί και είναι ιδιαίτερα σημαντική για την εξέλιξη των παιδιών. Τα παιδιά που έχουν επίγνωση του εαυτού τους κατανοούν πώς αντιλαμβάνονται οι άλλοι τις αντιδράσεις και την ευρύτερη συμπεριφορά τους, ξέρουν πότε να αξιοποιήσουν τα δυνατά στοιχεία του χαρακτήρα τους, πότε να υποχωρήσουν και έχουν την αντίληψη να αναγνωρίσουν τομείς στους οποίους χρειάζονται βελτίωση. Τείνουν να έχουν πιο λειτουργικές και ευτυχισμένες σχέσεις και μεγαλύτερη επιτυχία σε ό,τι επιλέξουν να ασχοληθούν.
Πώς μπορούν όμως οι γονείς να συμβάλλουν στην καλλιέργεια της; Το να μεγαλώνεις παιδιά που έχουν επίγνωση του εαυτού τους απαιτεί έναν λεπτό και επιδέξιο χειρισμό. Το κλειδί βρίσκεται στο πώς θα αξιοποιηθεί η σχέση γονέα-παιδιού. Οι γονείς χρειάζεται να μπουν με ενσυναίσθηση στις αγωνίες και στον κόσμο των παιδιών και να αποδεχτούν το συναίσθημά τους. Οταν καθρεφτίζουμε στα παιδιά μας τα προτερήματά τους, όταν σεβόμαστε τις επιθυμίες τους, τα βοηθάμε να αναπτύξουν μια αφήγηση που προάγει την αυτογνωσία.
Τα παιδιά έχουν από μόνα τους την τάση να εξερευνούν και να συμμετέχουν. Όσο αφήνουμε τα παιδιά να είναι ενεργά στην ίδια τους την ζωή, να δρουν και να αλληλεπιδρούν, να παρατηρούν μέσα στις αντιδράσεις των άλλων το αποτέλεσμα της δικής τους δράσης, τόσο αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τις ομοιότητες και τις διαφορές τους από τους άλλους και συμπληρώνουν τα κομμάτια του παζλ του εαυτού τους.
Σε αυτές τις σχέσεις και συνθήκες που εκτίθενται τα παιδιά, οι γονείς οφείλουν να μπουν με ανοιχτότητα, να ακούν ενεργητικά και χωρίς επίκριση τα θέλω και τις ανάγκες των παιδιών και να διαμορφώνουν ένα περιβάλλον ασφάλειας και αποδοχής. Μην ξεχνάμε πως μπορούμε να εκφραστούμε αλλά και να εξερευνήσουμε μόνο όπου αισθανόμαστε ελεύθεροι και ασφαλείς.
Ο δρόμος για την αυτογνωσία είναι μια συνεχής διεργασία που δεν σταματάει ποτέ. Απαιτεί καλή πρόθεση και συνέπεια. Για τους γονείς το να είναι δίπλα στα παιδιά σε αυτή τους την εξερεύνηση μπορεί να αποτελέσει μια μοναδική ευκαιρία να στήσουν τα θεμέλια για να χτιστεί μια όμορφη και λειτουργική σχέση με αμοιβαία εμπιστοσύνη και ασφάλεια.
