Ένα εύλογο όσο και διαχρονικό ερώτημα είναι: «Έως πότε το παιδί μου θα ξοδεύει ανέμελα το χαρτζιλίκι που του δίνω;». Επιθυμία μας αλλά και στόχος είναι να καταλάβει το παιδί μας την αξία της αποταμίευσης. Να μάθει ότι η σωστή διαχείριση και η εξοικονόμηση πόρων είναι ο δρόμος προς την οικονομική του ανεξαρτησία και τη μελλοντική του ευημερία. Πώς όμως θα καταφέρουμε να το βοηθήσουμε σε αυτήν την πρόκληση; Ας ξεκινήσουμε με ορισμένες βασικές παραδοχές για όλους μας, μικρούς και μεγάλους:
Η εξοικονόμηση πόρων δεν αφορά μόνο στα χρήματα: Σίγουρα τα χρήματα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την έννοια της αποταμίευσης. Από μικρά παιδιά θυμόμαστε που συχνά-πυκνά δεχόμασταν κάθε λογής κουμπαράδες, είτε ως δώρα, είτε ως παιχνίδια, είτε ακόμα και ως επιβράβευση για εκείνη την καλογραμμένη μας έκθεση στο σχολείο. Όμως, στη ζωή συχνά καλούμαστε να εξοικονομήσουμε και άλλους πόρους, όπως η ενέργειά μας και ο χρόνος μας. Οι βασικοί κανόνες ορθής διαχείρισης και αποταμίευσης χρημάτων ισχύουν και όταν επιθυμούμε να εξοικονομήσουμε και άλλους εναλλακτικούς αλλά εξίσου σημαντικούς πόρους.
Η καλή οργάνωση και το πλάνο είναι αναγκαία στοιχεία: Ο καλός σχεδιασμός και το πλάνο πρέπει να έχουν καθαρούς στόχους. Επίσης κομβικός είναι ο τρόπος που παίρνουμε αποφάσεις και βάζουμε προτεραιότητες. Έτσι μπορούμε να δούμε, για παράδειγμα, πού πηγαίνουν τα χρήματά μας αλλά και να μάθουμε τι πραγματικά εξοικονομούμε κάθε μήνα. Είναι σημαντικό να κρατήσουμε στον νου μας πως ουσιαστικά δεν έχει τόση σημασία πόσα χρήματα κερδίζουμε, αλλά πώς ξοδεύουμε και εξοικονομούμε αυτά που κερδίζουμε.
Ο διαχωρισμός των επιθυμιών από τις ανάγκες είναι απαραίτητος: Η αποταμίευση επιτυγχάνεται μόνο όταν αποκτήσουμε τη σωστή στάση και τις κατάλληλες συνήθειες. Αυτό γίνεται όταν αποφασίσουμε πως οι μελλοντικές μας ανάγκες είναι πιο σημαντικές από τις τρέχουσες επιθυμίες μας. Με άλλα λόγια, όταν κάνουμε την εξοικονόμηση πόρων προτεραιότητα. Μπορεί, για παράδειγμα, ικανοποιώντας την επιθυμία του παιδιού μας να αποκτήσει ένα ακόμα πιο σύγχρονο κινητό να το χαροποιήσει ιδιαίτερα, τουλάχιστον για ένα διάστημα. Όμως, η ανάγκη της οικογένειας για κοινό και ποιοτικό χρόνο, όπως στις ολιγοήμερες διακοπές, ίσως να μπορούσε να καλυφθεί από αυτά τα χρήματα δίνοντας την ευκαιρία σε όλους να απολαύσουν τη συναναστροφή που μας στερεί η απαιτητική καθημερινότητα.
Μπορεί οι αντιλήψεις «ζω στο εδώ και τώρα» ή «μια ζωή την έχουμε» να είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς στις νεαρές ηλικίες – και όχι μόνο. Δεν χρειάζεται όμως να έρχονται σε μετωπική σύγκρουση με τη φιλοσοφία της πρόληψης που εμπεριέχεται στην αποταμίευση. Η κατάλληλη προετοιμασία για να αντιμετωπίσουμε μελλοντικές κοστοβόρες προκλήσεις της ζωής μας, είτε είναι ευχάριστες (όπως η αγορά κατοικίας) είτε δυσάρεστες (όπως ένα σοβαρό ζήτημα υγείας), είναι απαραίτητη. Στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην ικανότητά μας για αποταμίευση. Στο πεδίο αυτό πρέπει όμως να γίνουν πολλά ακόμα. Δυστυχώς στη χώρα μας σε πρόσφατες μετρήσεις (2017) είχαμε τον χαμηλότερο δείκτη εθνικής αποταμίευσης προς ΑΕΠ σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένα ποσοστό κοντά στο 11%, με τον μέσο όρο να είναι υπερδιπλάσιος! Γι’ αυτό ας προσπαθήσουμε όλοι μαζί να αλλάξουμε προς το καλύτερο την κουλτούρα αποταμίευσης για χάρη των παιδιών μας.
