Ως γονείς θέλουμε να κάνουμε το καλύτερο για τα παιδιά μας. Θέλουμε να τους παρέχουμε όλα τα απαραίτητα εφόδια που θα τα βοηθήσουν να διαμορφώσουν μια αρμονική ενήλικη ζωή, στην οποία θα νιώθουν ευτυχισμένα και επιτυχημένα. Με βάση τις σύγχρονες επιταγές, επενδύουμε ιδιαίτερα στην εκπαίδευση των παιδιών μας. Είναι όμως οι γνώσεις αρκετές για να μπορέσει ένα παιδί να ζήσει το όνειρό του;
Σε έναν κόσμο γεμάτο προκλήσεις και αβεβαιότητα, η καλλιέργεια των κοινωνικών δεξιοτήτων από την παιδική ηλικία μοιάζει απαραίτητη για την καλύτερη δυνατή διαπαιδαγώγηση των παιδιών μας. Από τη γέννηση μέχρι την ενηλικίωσή τους, τα παιδιά βρίσκονται σε μια αλληλεπίδραση με την κοινωνία προσπαθώντας να την κατανοήσουν και να διαμορφώσουν μια σχέση μαζί της. Αυτήν τη σχέση έρχεται να διευκολύνει η ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων. Τι εννοούμε όμως ως κοινωνικές δεξιότητες;
Με τον όρο κοινωνικές δεξιότητες (social skills ή competences) αναφερόμαστε στην ικανότητα του ανθρώπου να επικοινωνεί λειτουργικά και να διαμορφώνει υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις. Να ακολουθεί κανόνες έχοντας κριτική ικανότητα, να αντιλαμβάνεται τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του αλλά και να χαρακτηρίζεται από αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση. Όλες αυτές οι δεξιότητες έρχονται τελικά να ορίσουν την ψυχοκοινωνική του επάρκεια.
Είναι φανερό πως οι κοινωνικές δεξιότητες διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη των παιδιών και στο πώς θα βιώσουν την ενηλικίωσή τους. Έχει επισημανθεί ερευνητικά πως παιδιά και έφηβοι που μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον που ευνοεί την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων, χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη ψυχική ανθεκτικότητα, αντεπεξέρχονται με επιτυχία στις δυσκολίες και προσαρμόζονται ευκολότερα σε οποιοδήποτε περιβάλλον. Αντίθετα, παιδιά που δεν έχουν αναπτύξει αυτές τις δεξιότητες, δυσκολεύονται να αντιληφθούν τον κόσμο και τη θέση τους σε αυτόν, να συνεργαστούν και να επικοινωνήσουν, να οργανωθούν και να θέσουν στόχους, να ονειρευτούν και να πετύχουν. Τέλος, δυσκολεύονται συχνά ακόμη και στη διαχείριση των συναισθημάτων τους.
Η ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων του παιδιού επιτυγχάνεται μέσα από την συναναστροφή του αρχικά με τα μέλη της οικογένειας και κατόπιν με τον κοινωνικό του κύκλο. Στο σχολείο το παιδί «πειραματίζεται» αλληλοεπιδρώντας κυρίως με τους συνομήλικους, χτίζοντας το προσωπικό του στυλ επικοινωνίας. Σταδιακά το παιδί σχηματίζει μια εικόνα εαυτού ενώ, παράλληλα, διαμορφώνει τις διαπροσωπικές του σχέσεις.
Πώς όμως μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να αναπτύξουν τις δεξιότητες αυτές; Το πρώτο βασικό βήμα είναι να είμαστε έτοιμοι να αποδεχτούμε ότι τα παιδιά μας, ειδικά από τη στιγμή που μπαίνουν στον σχολικό στίβο, αργότερα και σε άλλες ομάδες, θα έχουν και άλλες επιρροές εκτός από τις δικές μας. Αυτό είναι κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε σύγκριση και κριτική από την πλευρά τους. Χρειάζεται συνεπώς να το αντέξουμε. Επίσης, οφείλουμε να αναρωτηθούμε κατά πόσο εμείς οι ίδιοι διαθέτουμε τις δεξιότητες που επιθυμούμε να έχουν τα παιδιά μας. Είμαστε αρκετά ευέλικτοι και προσαρμοστικοί; Αναλογιζόμαστε τις πράξεις μας; Πώς διαχειριζόμαστε μια κρίση; Πώς επιλύουμε τα προβλήματά μας; Ζητάμε βοήθεια στις δυσκολίες; Μοιραζόμαστε τις χαρές και τα όνειρα μας;
Τέλος, είναι σημαντικό να μπούμε με σεβασμό σε αυτή την εξελικτική φάση των παιδιών. Με ενσυναίσθηση, αποδοχή και ανοιχτότητα. Ας μην ξεχνάμε ότι είναι μια φάση πειραματισμού όπου τα παιδιά ψάχνουν να βρουν τον δικό τους τρόπο να συνδεθούν και τον δικό τους χώρο για να αναπτυχθούν!
