Χρήματα! Κέρματα, χαρτονομίσματα, κάρτες! Όποια μορφή και αν έχουν, μας είναι απαραίτητα για να αποκτήσουμε αγαθά που θα ικανοποιήσουν τις ανάγκες μας ή θα εκπληρώσουν τις επιθυμίες μας.
Και αν το καλοσκεφτείς αποτελούν ένα μέσο ανταλλαγής. Η ιδέα πίσω από κάθε αγορά είναι ότι ανταλλάσσεις τα χρήματα που έχεις με κάποιο προϊόν ή υπηρεσία. Η ανταλλαγή είναι το κλειδί πίσω από κάθε οικονομική συναλλαγή. Υπάρχει στην ανθρωπότητα πολύ πριν αρχίσουν να εμφανίζονται τα χρήματα όπως τα γνωρίζεις. Ας κάνουμε μια βόλτα πίσω στην ιστορία!
Αντιπραγματισμός – ένα αρχαίο «πάρε-δώσε»
Πάνω από 100.000 χρόνια πριν, οι άνθρωποι αντάλλασσαν μεταξύ τους τα αγαθά που παρήγαγαν. Αυτή η διαδικασία ονομάστηκε αντιπραγματισμός. Για να μπορέσει να γίνει η ανταλλαγή έπρεπε να βρεθούν δύο παραγωγοί των οποίων τα προϊόντα του ενός να είναι χρήσιμα για τον άλλο και το αντίστροφο.
Ο αντιπραγματισμός λειτούργησε στις πρώτες κοινωνίες και λειτουργεί ακόμη και σήμερα σε κάποιες φυλές ιθαγενών που δεν χρησιμοποιούν χρήματα αλλά ανταλλάσσουν τα προϊόντα τους με άλλες φυλές. Όμως δημιουργεί και πολλά προβλήματα καθώς δεν είναι πάντα εύκολο να βρεις ανθρώπους που έχουν συμπληρωματικές ανάγκες. Ακόμη και αν αυτοί βρεθούν, είναι πολύ δύσκολο να αποφασιστεί ποια είναι η αντιστοιχία ανάμεσα στα αγαθά για να θεωρηθεί η ανταλλαγή δίκαιη.
Τα «συμβολικά» χρήματα
Με τη μέθοδο της ανταλλαγής οι άνθρωποι ήρθαν αντιμέτωποι με δύο σοβαρά ερωτήματα. Πώς καταλαβαίνουμε αν η ανταλλαγή είναι δίκαιη, δηλαδή πώς συμφωνούμε ότι τα αγαθά που ανταλλάσουμε είναι ίσης αξίας; Επίσης, πώς καθορίζουμε το πόσο αξίζει ένα αγαθό, με τι το συγκρίνουμε; Ψάχνοντας τις απαντήσεις, οι άνθρωποι οδηγήθηκαν στην ανακάλυψη των πρώτων συμβολικών «χρημάτων», τα οποία αντάλλασσαν με τα προϊόντα. Τα χρήματα αυτά είχαν διάφορες μορφές ανάλογα με την χρονική περίοδο και τον πολιτισμό. Ως χρήματα κατά καιρούς έχουν χρησιμοποιηθεί σιδερένια εργαλεία, χάντρες, φτερά, ζώα, κομμάτια ύφασμα, καπνός, αλάτι, κ.ά. Για παράδειγμα πριν από 3000 χρόνια στην Κίνα, όπως λίγο αργότερα και στην Ινδία, στην Ταϊλάνδη και στην Αφρική, χρησιμοποιούσαν ως χρήματα τα κοχύλια καούρι.
Κέρματα – χαρτονομίσματα
Όσο όμως οι κοινωνίες εξελίσσονταν και το εμπόριο αυξάνονταν δημιουργήθηκε η ανάγκη για την εμφάνιση χρημάτων των οποίων η αξία να είναι πιο συγκεκριμένη. Άρχισαν λοιπόν να κατασκευάζονται τα πρώτα νομίσματα από μέταλλα. Πρώτα φτιάχτηκαν νομίσματα από χαλκό και σίδηρο γιατί ήταν μέταλλα ανθεκτικά και γνωστά από την κατασκευή όπλων. Αυτά αντικαταστάθηκαν από ασημένια και κατόπιν από χρυσά νομίσματα, καθώς ο χρυσός είναι το πιο ανθεκτικό μέταλλο με την πιο μεγάλη αξία.
Τα χαρτονομίσματα πρωτοεμφανίστηκαν στην Κίνα κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Σονγκ. Ήταν γνωστά με το όνομα «Jiaozi» και ήταν πιο εύχρηστα από τα βαριά χρυσά νομίσματα.
…φθάνοντας στο σήμερα
Σήμερα χρησιμοποιούμε πλέον κέρματα, χαρτονομίσματα, κάρτες, επιταγές, κρυπτονομίσματα, ομόλογα, χρήματα με διάφορες μορφές που έχουν ήδη συγκεκριμένη αξία. Πόσο σημαντικό είναι να τα γνωρίζεις; Πολύ!
